Stańczyk w czasie balu na dworze królowej Bony wobec straconego Smoleńska (choć wedle prawdy historii w tytule powinno stać zapisane o dworze królowej Barbary Zápolyi). Bardzo popularny portret królewskiego błazna. Stańczyk, któremu to na obrazie było nie w smak po przeczytaniu wiadomości o podbiciu kolejnych ziem polsko-litewskich przez Moskwę. Dzieło sztuki w oryginalnych wymiarach 88 x 120 cm z 1862 r. jest własnością Muzeum Narodowego w Warszawie. Fotograficzną reprodukcję obiektu przygotował Piotr Ligier.

Jan Matejko to zdecydowanie najbardziej znany malarz polskiej historii. W XIX wieku, w czasach jarzma austriacko-prusko-rosyjskiego, przedstawiał na płótnach kawał zagadnień towarzyszących istotnym wydarzeniom mającym miejsce w niemal tysiącletnich dziejach naszego kraju. Nie stronił od unowocześniania swoich arcydzieł poprzez mieszanie wątków, postaci i innych niekonwencjonalnych rozwiązań, które możemy sprawdzić w muzeach, albumach lub wystawić reprodukcje poligraficzne Donum Artis na swoich ścianach i dać się przyjrzeć również innym.

Za słowami Michała Krajskiego z tygodnika Polska Niepodległa: „Można powiedzieć, że malarz ten był kimś więcej niż wielkim artystą – także nauczycielem narodu, który ukazywał momenty świetności i upadku, jakie przeżywała nasza ojczyzna”.

„Matejko wielki czy mały?”. Napisał malarz Stanisław Witkiewicz. „Miał on wiele wad, których unikają nawet średnie talenty, ale miał jedną bezwzględną zaletę — tworzył arcydzieła”.