„Jak w piosence, co mówi, że czas jak rzeka płynie / Przeleciała mi młodość, godzina po godzinie / Lecz choć zmienią się czasy, i choć druhów nie stanie / To wspomnienie młodości mi na zawsze zostanie”. („Wspomnienie młodości” zespołu muzycznego Lechici/RPB, jesień 1981 r.)
Reprodukcja obrazu Jacka Malczewskiego herbu Tarnawa. Dzieło sztuki z 1890 r. jest własnością Muzeum Narodowego w Warszawie. “W tej pracowni zamknąłem me życie / Tutaj lata mnie zbiegły jak chwila / Jak obłoki na niebios błękicie / Jak pył barwny na skrzydłach motyla”.
Fot. © Copyright by Ligier Piotr/Muzeum Narodowe w Warszawie
Jacek Malczewski h. Tarnawa (1854–1929). Studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie (pracownie Władysława Łuszczkiewicza oraz Jana Matejki), następnie w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu. Artysta tworzący fantastyczne obrazy w najlepszym stylu, w romantycznym duchu lat Młodej Polski przełomu XIX i XX w. Każde dzieło przykuwa oko pełne uwagi, powoduje odczucie mistycyzmu, nostalgię, powagę, momenty przerażenia i jeszcze raz zastanowienia po tak licznych alegoriach. Ujrzymy sztukę Impresjonizmu, Realizmu magicznego w iście akademickim wykonaniu. Wśród obrazów Malczewskiego odnajdziemy i polskie pejzaże (Ziemia Radomska na której się wychował, a w późniejszych latach z okolic Krakowa) i symbolistyczne portrety z powtarzającymi się oryginalnymi elementami wytworzonymi przez artystę. Malarz był bowiem przodującym przedstawicielem Symbolizmu w kraju. Związany z Secesją Wiedeńską, znalazł się w polskiej szkole monachijskiej. Słynne tytuły jego prac to m. in. „Wigilia na Syberii”, „Melancholia”, „Błędne koło”, cykl „Zatruta studnia”. Dzieła Jacka Malczewskiego pełne są poezji (por. Słowacki), baśni ludowych, mitologii, Sybiru następującego po XIX-wiecznych powstaniach narodowych, ale z ciągłą nadzieją Polski Zmartwychwstałej. Założyciel stowarzyszenia „Sztuka”, należał do Stowarzyszenia Artystów Polskich. Został profesorem ASP w Krakowie. Mawiał: „Malujcie tak, aby Polska zmartwychwstała”.
