Reprodukcja obrazu Jacka Malczewskiego z opracowaniem Donum Artis. Słynne dzieło z lat 1890–1894 jest własnością Fundacji im. Raczyńskich przy Muzeum Narodowym w Poznaniu, Rogalin. Pełny tytuł: „Melancholia. Prolog. Widzenie. Wiek ostatni w Polsce”. Michał Krajski w tygodniku Polska Niepodległa opisał malarza jako „twórcę wielu dzieł ukazujących w sposób symboliczny problemy narodowe, czyli walkę o wolność”.

© Pracownia Fotografii Cyfrowej MNP
Fot. Sławomir Obst

”Więc zdarza się często, że patrząc na me płótna, mówię sobie: »Nie, nie, to być nie może! Tak nie jest… To nie ja malowałem«… I nie wiem w końcu, kto ma słuszność. Czy ci wszyscy, którzy nie spostrzegają tego, co widzę, czy ja, który spostrzegam to, czego nikt nie widzi”.

Jacek Malczewski h. Tarnawa (1854–1929). Studiował w Szkole Sztuk Pięknych w Krakowie (pracownie Władysława Łuszczkiewicza oraz Jana Matejki), następnie w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Pięknych w Paryżu. Artysta tworzący fantastyczne obrazy w najlepszym stylu, w romantycznym duchu lat Młodej Polski przełomu XIX i XX w. Każde dzieło przykuwa oko pełne uwagi, powoduje odczucie mistycyzmu, nostalgię, powagę, momenty przerażenia i jeszcze raz zastanowienia po tak licznych alegoriach. Ujrzymy sztukę Impresjonizmu, Realizmu magicznego w iście akademickim wykonaniu. Wśród obrazów Malczewskiego odnajdziemy i polskie pejzaże (Ziemia Radomska na której się wychował, a w późniejszych latach z okolic Krakowa) i symbolistyczne portrety z powtarzającymi się oryginalnymi elementami wytworzonymi przez artystę. Malarz był bowiem przodującym przedstawicielem Symbolizmu w kraju. Związany z Secesją Wiedeńską, znalazł się w polskiej szkole monachijskiej. Słynne tytuły jego prac to m. in. „Wigilia na Syberii”, „Melancholia”, „Błędne koło”, cykl „Zatruta studnia”. Dzieła Jacka Malczewskiego pełne są poezji (por. Słowacki), baśni ludowych, mitologii, Sybiru następującego po XIX-wiecznych powstaniach narodowych, ale z ciągłą nadzieją Polski Zmartwychwstałej. Założyciel stowarzyszenia „Sztuka”, należał do Stowarzyszenia Artystów Polskich. Został profesorem ASP w Krakowie. Mawiał: „Malujcie tak, aby Polska zmartwychwstała”.