Zbiór portretów historycznych

Poczet królów polskich: Ludwik Węgierski (król Polski w latach 1370–1382, na Węgrzech znany jako Ludwik I Wielki). Reprint słynnego portretu z rysunku Jana Matejki. Historyczny poczet królów – znany z historycznych lekcji, a wizerunki, stroje królewskie i książęce pamiętamy jak nie z książek, to choćby z banknotów. Portrety z albumu wydanego nakładem Maurycego Perlesa, Wiedeń 1893. Źródło: Biblioteka Narodowa (digitalizacja obiektów w ramach projektu Patrimonium).

„Z Bożej łaski Król Węgier, Dalmacji, Chorwacji, Ramy, Serbii, Galicji, Lodomerii, Komanii, Bułgarii, Polski; Książę Salerno; Pan Monte Sant’ Angelo”

Ludwik Andegaweński (węgierski, Wielki) – władca z dynastii Andegawenów (gałąź Kapetyngów), król Węgier i Chorwacji (1342–1382), król Polski (1370–1382). Nie troszczy się o Polskę, uwalnia szlachtę od podatków i rozszerza jej prawa, by zabezpieczyć tron córce. Ludwik był znakomitym królem Węgier i siostrzeńcem Kazimierza Wielkiego, który to oddał Polskę w jego ręce. Doskonały polityk i znawca ludzi, zapobiegliwy organizator i gospodarz – był Ludwik jednym z największych monarchów tego czasu. Zalety te wykazał jednak głównie w rządach na Węgrzech. W Polsce przebywał rzadko i miał na oku przedewszystkiem cele dynastyczne. Szczęściem było w Polsce dosyć wyrobionych polityków ze znakomitej szkoły Kazimierza Wielkiego, umiejących czuwać nad samodzielnością ojczyzny w stosunku do potężnych wówczas Węgier. Polska, zagospodarowana tak świetnie przez Kazimierza W., w pokojowych czasach Ludwika rozkwitała dalej zamożnością i dobrobytem, pomimo, że nie brakło wewnętrznych waśni i zatargów z królem. Podaje Rocznik kujawski 1202–1376: „I choć król Ludwik na ile mógł okazywał każdemu sprawiedliwość i polecał ją czynić oraz strzegł prawa każdego jednak z powodu nieobecności jego samego i jego skłonności do łaski, która daje drogę krzywdzącemu oraz z powodu trudnego dostępu do niego biednych w królestwie polskim pojawiły się niezliczone występki, a mianowicie opuszczanie dróg, kradzieże, dzikie zabójstwa, pożary i uciski biednych”. Szlachta uzyskała od króla Ludwika ważne przywileje w t. zw. Pakcie koszyckim (1374), wzamian za uznanie następstwa w Polsce jednej z jego córek. Były to pierwsze ogólne przywileje dla całej szlachty, w czasach późniejszych tak bardzo przemożnej. Władysław Bełza z wiersza dla dzieci „Ludwik, król węgierski”: „Nie sercem ojca, ale ojczyma / Rządził król obcy w ojczyźnie / Bo z rodu Piastów nikogo niema / Coby wziął berło w spuściźnie / Lecz Bóg nam zato dał w jego córze / Zapomnieć długą niedolę / Ona jak anioł w ziemskiej purpurze / Błysnęła na tym padole”.

Na podstawie: Wydawnictwo Salonu Malarzy Polskich w Krakowie

Jan Matejko to zdecydowanie najbardziej znany malarz polskiej historii. W XIX wieku, w czasach jarzma austriacko-prusko-rosyjskiego, przedstawiał na płótnach kawał zagadnień towarzyszących istotnym wydarzeniom mającym miejsce w niemal tysiącletnich dziejach naszego kraju. Nie stronił od unowocześniania swoich arcydzieł poprzez mieszanie wątków, postaci i innych niekonwencjonalnych rozwiązań, które możemy sprawdzić w muzeach, albumach lub wystawić reprodukcje poligraficzne Donum Artis na swoich ścianach i dać się przyjrzeć również innym.
Za słowami Michała Krajskiego z tygodnika Polska Niepodległa: „Można powiedzieć, że malarz ten był kimś więcej niż wielkim artystą – także nauczycielem narodu, który ukazywał momenty świetności i upadku, jakie przeżywała nasza ojczyzna”.