Zbiór portretów historycznych

Poczet królów polskich: Jan III Sobieski (na króla Polski koronowany w 1674 roku). Reprint słynnego portretu z rysunku Jana Matejki. Historyczny poczet królów – znany z historycznych lekcji, a wizerunki, stroje królewskie i książęce pamiętamy jak nie z książek, to choćby z banknotów. Portrety z albumu wydanego nakładem Maurycego Perlesa, Wiedeń 1893. Źródło: Biblioteka Narodowa (digitalizacja obiektów w ramach projektu Patrimonium).

„Z Bożej łaski król Polski, wielki książę litewski, ruski, pruski, mazowiecki, żmudzki, inflancki, smoleński, siewierski i czernihowski, Obrońca Wiary”

Marszałek i hetman koronny Jan Sobieski. W 1673 r. zasłynął zwycięstwem nad wojskami Imperium Osmańskiego pod Chocimiem. Rok później został królem polskim (nie pochodził z dynastii władców). W 1683 r. ruszył pod Wiedeń bronić Europę przed kolejnym najazdem muzułmanów. Zdobyczy była co nie miara, walka została zakończona powodzeniem. Husarska taktyka zjazdu rozpędzonym z góry Kahlenberg na Turków przyniosła pozytywne skutki dla zachodniej Europy. Z tego względu Sobieski jednoznacznie jest kojarzony jako pogromca Tatarów i Turków, oswobodziciel Niemców. Sobieski to ostatni król, który chciał i umiał pracować nad ocaleniem i wielkością Polski. Przerastając bystrością sądu i uczciwością życia ludzi współczesnych – nie znalazł ani zrozumienia swych myśli, ani poparcia swych dążeń. Wielokrotnie przemawiając bez skutku do zakamieniałych w zaślepieniu poddanych, zwątpił pod koniec życia w przyszłość narodu i nawet w testamencie upominać go już nie chciał: „kiedy żywi rozkazujemy, nikt słuchać nas nie chce, a mamy się łudzić, że będą słuchać nas umarłych”. Jako godny prawnuk hetmana Żółkiewskiego był Jan III znakomitym wodzem, niestrudzonym bojownikiem. Przez wspominaną do dziś bitwę wiedeńską, opromieniał upadającą Rzeczpospolitą ostatnimi blaskami glorii wojennej. Jako polityk także był rozumny i daleko widzący. Starania o rozszerzenie Rzeczypospolitej w stronę Morza Czarnego w związku z Ligą państw chrześcijańskich, dają chlubne świadectwo pomysłowości i szerokości poglądów króla. Brak poparcia z zewnątrz, ogólna słabość narodu i intrygi magnackie udaremniły pracowite i chwalebne starania Sobieskiego. Za życia naród nie okazał mu wdzięczności. Potomność widzi w nim przede wszystkim hetmana i rycerza, a zapomina zwykle o innych niepospolitych zaletach i zasługach króla Jana III.

Na podstawie: Wydawnictwo Salonu Malarzy Polskich w Krakowie

Jan Matejko to zdecydowanie najbardziej znany malarz polskiej historii. W XIX wieku, w czasach jarzma austriacko-prusko-rosyjskiego, przedstawiał na płótnach kawał zagadnień towarzyszących istotnym wydarzeniom mającym miejsce w niemal tysiącletnich dziejach naszego kraju. Nie stronił od unowocześniania swoich arcydzieł poprzez mieszanie wątków, postaci i innych niekonwencjonalnych rozwiązań, które możemy sprawdzić w muzeach, albumach lub wystawić reprodukcje poligraficzne Donum Artis na swoich ścianach i dać się przyjrzeć również innym.
Za słowami Michała Krajskiego z tygodnika Polska Niepodległa: „Można powiedzieć, że malarz ten był kimś więcej niż wielkim artystą – także nauczycielem narodu, który ukazywał momenty świetności i upadku, jakie przeżywała nasza ojczyzna”.